Физика пәнінің мұғалімі: Оңғарбай Ж http://www.zhangozy.wordpress.com
Термодинамикалық параметрлер деп макродененің күйін сипаттайтын физикалық шамаларды айтады. Оған қысым, көлем, температура жатады. Термодинамикалық процесс дегеніміз қандай да бір термопараметрдің өзгеру құбылысы немесе жүйенің бір күйден екінші күйге өтуі. Барлық макроденелер микроденелерден (атомдар мен молекулалардан) тұрады. www.zhangozy.wordpress.com
дегеніміз молекулалары шексіз аз көлем алатын серпімді шариктер болып табылатын және өзара әрекеттесуі тек олардың бір бірімен тікелей немесе ыдыстың қабырғасымен соқтығысуы кезінде ғана білінетін газ болып табылады. Есептеулерді жеңілдету үшін МКТ нақты газдардың қарапайым физикалық моделі – идеал газ моделі енгізілді. www.zhangozy.wordpress.com
- теңдеуі молекулалық-кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі деп аталады. Оны бұлай атау себебі: Ол макро және микродүниелерді байланыстырып тұр; Тәжірибе арқылы алынған барлық газ заңдарын теориялық жолмен алуға мүмкіндік береді; Ол микроәлемде өтіп жатқан процестер жайлы ақпарат береді. Негізгі теңдеуді былай да жазуға болады: www.zhangozy.wordpress.com
Термодинамикалық параметрлерді байланыстыратын теңдеу газ күйінің теңдеуі немесе Менделеев –Клаперйрон теңдеуі деп аталады. Универсал газ тұрақтысы дегеніміз заттың 1 молінің температурасы 1К-ге арттыру үшін оған қанша жылу мөлшерін беру қажет екенін көрсететін физикалық шама: www.zhangozy.wordpress.com
Т ермодинамикалық жүйеде бір макроскопи я лық параметрі тұрақты, ал қалған екеуі тұрақты бол ма са, онда оны : изопроцестер де п аталады. www.zhangozy.wordpress.com
Т емператур а тұрақты болғанда, газ күйінің өзгеруін изотерми ялық процесс дейміз. T = const температура тұрақты болғанда көлемнің, қысымға тәуелділігі Бойль - Мариотт заңы деп аталады. PV = const Ағылшын физигі Р.Бойль 1662 ж. және оған тәуелсіз француз физигі Э.Мариотт ашқан. www.zhangozy.wordpress.com
Изотерма тапсырма : Изотерманы мына координат тарда салыңдар V;T, P;T V P www.zhangozy.wordpress.com
P T O T V O www.zhangozy.wordpress.com
Тұрақты қысымда, газ күйінің өзгеруін изо баралық процесс дейміз. Р = const Қысым тұрақты болғанда көлемнің, температураға тәуелділігі Гей-Люссак заңы деп аталады. V 1 = T 1 V 2 T 2 Француз физигі Гей-Люссак 1802 жылы тәжірибе жүзінде дәлелдеген. www.zhangozy.wordpress.com
T V O изобара Тапсырма : И зобар аны Р,Т; Р,V координаталарында салу керек. www.zhangozy.wordpress.com
P T O P O V www.zhangozy.wordpress.com
Тұрақты көлемде, газ күйінің өзгеруін изохор алық дейміз. V = const К өлем тұрақты болғанда, қысымның термодинамикалық жүйеде, те мператураға тәуелділігін Шарл ь заңы дейміз. P 1 = T 1 P 2 T 2 Бұл заңды француз физигі Ж.Шарль 1787 жылы тәжірибе жүзінде дәлелдеген. www.zhangozy.wordpress.com
P O T изохора Тапсырма : мына координатада изохораның графигін сал P,V; V,T www.zhangozy.wordpress.com
О T V O O P V O www.zhangozy.wordpress.com
P 1 = V 2 T = const, Бойл ь - Мариотт заңы P 2 V 1 V 1 = T 1 Р = const, Гей-Люссак заңы V 2 T 2 P 1 = T 1 V = const, Шарл ь заңы P 2 T 2 www.zhangozy.wordpress.com
Үлестік (парциал) қысым деп газ қоспасының әрбір газы осы көлемді жалғыз өзі алатын кездегі қысымды айтады. Дальтон газ қоспасының қысымы осы қоспаға кіретін барлық газдардың үлестік қысымдарының қосындысына тең болатынын тағайындады: www.zhangozy.wordpress.com
www.zhangozy.wordpress.com
www.zhangozy.wordpress.com
