O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI. “ UNIVERSITY OF BUSINES ANS SCIANSE “ talabasining “ Aksiya baxolari va buhgalteriya ma’lumotlari ” fanidan tayyorlagan mustaqil ishi slayd. Tayyorladi : IV- bosqich. BM-22-01 guruhi talabasi DADAXONOVA GULBAXOR NIZOMIDDINOVNA. Qabul qildi : Qodirov.J.N ________________.
Veksellar nima va kelib chiqishi. Veksellar turlari. Veksellar xususiyatlari.
Veksel ( nemischa. Wechsel — ayirboshlash ) — koʻrsatilgan muddatda muayyan miqdordagi pulni toʻlash majburiyati qayd etilgan qarzdorlik haqidagi rasmiy hujjat ; qimmatli qogʻoz. U universal toʻlov hisob vositasi boʻlib, xalqaro savdoda toʻlov majburiyati ; qisqa muddatli tijorat-kredit vositasi ; banklararo uzoq muddatli munosabatlarni shakllantiruvchi vosita hisoblanadi. Veksellar Halqaro amaliyotda muomaladagi qimmatli qogʻozlar tarkibida uzoq tarihga ega boʻlgan qimmatli qogʻoz veksel hisoblanadi. XVI asrlardan boshlab savdogarlar oʻrtasida halqaro savdoni tashkil topishi va uni keng rivojlanishida aynan veksellar alohidaaharniyatga egadir. Oʻzbekiston Respublikasining amaldagi qonunchiligiga asosan veksel bu veksel beruvchining yoki vekselda koʻrsatilgan boshqa to'lovchining vekselda nazarda tutilgan muddat kelganda veksel egasiga muayyan summani toʻlashga doir shartsiz majburiyatni tasdiqlovchu noemissiyaviy qimmatli qog'ozdir.
Veksellar ikki turga bolinadi Oddiy veksellar (solo) O’tkazma veksellar ( tratta ) Oddiy veksel. Oddiy veksel, veksel beruvchining muayyan summadagi D1un veksel oluvchiga yohud uning buyrug'iga binoan belgilangan muddatda yoki uning talabiga ko'ra toʻlashdan iborat gat'iy majburiyatini oʻz ichiga olgan hujjat oddiy veksel hisoblanadi. Oddiy vekselda ikki shahs ishtirok etadi, ya'ni veksel beruvchi va uni birinchi oluvchisi. Oddiy veksellar qarz oluvchi yozadi va ushbu vekselda ma'lum joyda va belgilangan muddatda qarzdorligini toʻlash boʻyicha majburiyatni zimmasiga oladi. Oʻtkazma ( tratta ) veksel. Oʻtkazma veksel, Vekselning ikkinchi turi boʻlib. Veksel oluvchining muayyan summadagi pulni oluvchiga yohud uning buyrugʻiga binoan boshqa shahsga belgilangan muddatda yoki uning talabiga ko'ra to'lash to'gʻrisidagi qat'iy buyrugʻidan iborat to'lovchiga qaratilgan hujat oʻtkazma veksel hisoblanadi. Bunda to'lovchi veksel boʻyicha belgilangan muddatda to'lovlarni amalga oshirishga roziligini yozma ravishda tasdiqlashi shart.
Tijorat vekseli Korxonalar oʻrtasida tavar yoki xizmat uchun qarzni tasdiqlovchi hujjat. Moliyaviy veksel Bank yoki moliya tashkiloti orqali qarz olish uchun chiqariladi. Fiktiv veksel Hech qanday haqiqiy bitimga asoslanmagan, qogʻozda " soxta " qarz hujjati. Bank vekseli Bank tomonidan chiqariladi va bankning oʻz majburlyatini bildiradi.
Boshqa qarz qogʻozlardan farqli vekselning ham hususiyatlari mavjud bo’lib quyidagilar hisoblanadi : 1.veksel o'tkazma yozuv asosida qo'ldan-qoʻlga o'tadi ; 2.veksel boʻyicha majburiyat ikkala ishtirokchi o'rtasida hamkorlikda bo'ladi ; 3. imzo va muhrlarni notarial tasdiqlash shart emas ; 4. veksel garov bilan ta'minlanmagan abstrakt pul hujjatidir ; 5. to'lov muddati kelib to'lanmagan veksel uchun notarial da'vosini amalga oshirishi lozim.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT
