Жоспар: Гносеология философиялық білім ретінде. Таным түрлері. Ақиқат мәселесі.
2
3 Таным теориясының дамуы Білімнің қайнар көзі Туа пайда болатын идеялар концепциясы (Сократ, Платон) Құдай аяны (діни - идеалистік философия) Объективті дүниенің бейнесі (материализм)
4 Білім деген не? Білім дәлелденген ақиқат Білім сыртқы дүниенің адам басындағы бейнесі
5 Таным – қоршаған дүниені адам санасында белсенді бейнелеу процесі. Таным – шындықты бейнелеудің жоғары формасы, салыстырмалы ақиқаттан нақты ақиқатқа өту, субъекттің объектке шексіз жақындай түсуін бейнелеу. Таным теориясын философияда гносеология немесе эпистемология деп те атайды. Танымның екі формасы: сезімдік, түйсіктік таным; - рационалдық, логикалық таным.
Рационалдық таным – логика, ойлауды абсолюттендіру, танымның негізі ақыл, парасат деп ұғыну. (Декарт, Спиноза, Гегель.) Формалары: ұғым, пікір, ой қорытындысы (тұжырым). 6
Гностицизм – дүниені тануға болады, адамның танымдық мүмкіндігін шексіз деп түсінетіндер ; Агностицизм – дүниені тануға болмайды, адамның танымдық мүмкнідігі шектелген деп түсіндіретіндер. (Иммануил Кант). Қазіргі заманғы гносеология көбінесе гностицизм бағытын ұстанады. 7
Ақиқат – грекше “алетейа” –”жасырынбаған”, “айғақ” дегенді білдіреді. Ақиқат – Алла Тағала – дейді Құран Кәрім. “Ақиқат - біздің білімдеріміздің мәңгі идеяларға сәйкес келуі” (Платон). “Ақиқат – қоршаған дүениені дұрыс бейнелейтін білім”. (Аристотель). 8
9
10 ақиқат адамгершілік сұлулық Сократтың философиялық үшбұрышы
Абсолюттік ақиқат – заттар мен құбылыстар туралы толық, жан-жақты қамтылған, жеткілікті білім; Объективтік ақиқат – мазмұны субъектіге тәуелсіз, бүкіл адамзатқа да тәуелсіз білім; Салыстырмалы ақиқат – объективтік ақиқаттың көріну формасы. Ол шындықты негізінен дұрыс, бірақ толық емес мөлшерде, тек белгілі бір деңгейде бейнелейді. Нақты ақиқат. Ақиқаттың нақтылығы. Абстрактілі, тиянақсыз ақиқат жоқ, ақиқат әрқашан нақты. 11
Практиканың негізгі түрлері: Материалдық өндіріс; Басқару қызметі; Ғылыми эксперимент. Практиканың қызметтері: - ақиқат критерийі; - таным негізі; - таным мақсаты; - таным нәтижесі. 12
Назарларыңызға рахмет!
