Орындаған : Ерғонысова Балжан Қабылдаған : Серікболқызы Салтанат Курс : 4 Топ : 0 50 - 2 k ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РК КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА СӨЖ
І.Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім а ) Артериялық гипертония b) Артериялық гипертония түрлері с ) Артериялық гипертония көрінстері d) Этиологиясы мен патогенезі e ) Алдын алу және емдеу f ) Г ипертониялық кризге жалпы түсініктеме ІІІ. Қорытынды І V.Пайдаланылған әдебиеттер
Артериялық гипертония - артериялық қысымның 140/90 мм.с.б.б жоғары тұрақты көтерілуі.
Артериялдық гипертензия – артериялық қысымның жоғарылауын білдіретін симптом. Артериялық гипертензия гипертониялық аурудың және басқа да симптоматикалық артериялық гипертонияның негізгі белгісі болып табылады. Гипертониялық ауру ( эссенциалды гипертензия) жүрек-қантамыр ауруларының ең жиі тараған түріне жатады. Гипертониялық ауру барлық артериялдық гипертониямен ауыратындардың 65-75%, симптоматикалық артериалық гипертониямен ауыратындар - 25-35% құрайды. Артериялық гипертония
Генетикалық факторлар Ангиотензиноген гені Ангиотензинге алмастырушы фермент гені Ренин гені Альдостерон синтезін реттеуші ген Ангиотензин -11 рецептор гені Эндотелилік NO- синтетаза гені альва- аддукция гені 11-типті b- гидроксистероиддегидрогеназа ферменті синтезін бақылайтын ген Бүйректің натрийді экскрециялау қызметінің тума ақауы Инсулинге төзімділік Қоршаған орта факторлары Тағамда шамадан тыс тұзды қолдану Тағам және сумен түсетін кальций, магни жеткіліксіздігі Темекі шегу Алкаголь пайдалану Семіздік Төмен физикалық белсенділік, гиподинамия Әлеуметтік және экономикалық жағдайлар Психоэмоцианальды стрестік жағдайлар
Симпато-адренальдық жүйенің жоғары белсенділігі Симпатикалық жүйке жүйесі Парасимпатикалық жүйке жүйесі Адреналин Норадреналин b1-2 Адренорецепторлар b1-2 Адренорецепторлар Ренин-ангиотензин 11-альдостерон жүйесінің жоғары белсенділігі Ренин-ангиотензин жүйесі Ренин Ангинотензиноген Ангиотензин –11 Ангиотензин алмастырушы фермент Ангиотензиндік рецептпрлар II, III, IV, Антигенге байланысты тіндік рецепторлар
Категории АД в мм рт. ст. Систоли-ческое Диасто-лическое Оптимальное < 120 < 80 Нормальное 120 – 129 80 – 84 Высокое нормальное 130 – 139 85 – 89 АГ 1-й степени (мягкая) 140 – 159 90 – 99 АГ 2-й степени (умеренная) 160 – 179 100 -109 АГ 3-й степени (тяжелая) > 180 > 110 Изолированная систолическая > 140 < 90
Стратификация нышандары Орташа қауіп тобы Жоғары қауіп тобы Өте жоғары қауіп тобы Нысана ағзалар зақымданбаған 1-дәрежелі АГ Темекі шегу холестерин 6,5ммоль/л Қосымша аурулардың болуы Нысана ағзалардың зақымднуы сол жақ қарынша гипертрофиясы Стенокардия,өткерген инфаркт миокард, жүрек жеткіліксіздігі Төмен қауіп тобы
М илық : Ишемия Ісіну Тромбоз Қан құйылу Энцефалопати ялар Жүректік : Сол қарыншаның г ипертрофия сы Іркілулік жүрек жетіспеушіліг Миокардтың и шемия сы және инфаркт ы Өкпенің ісінуі Бүйректік : Нефросклероз СБЖ Қан-тамырлық : сыдырылатын аневризма қолқаның жыртылуы
АГ-ның I -ші сатысы Ішкі азғалар (“нысаналық” аталатын) зақымдануының обьективті белгілерінің болмауы. тек АҚ биіктеуі АГ-ның II- ші сатысы Сол қарыншаның гипертрофиясы Тамырлардың жалпы және жергілікті тарылуы, мәселен көз түбінің Оқта-текте протеинурия,қан плазмасында креатинин деңгейінің жоғары болуы Ірі артерияларда атеросклероздық түймедақтардық аталуы АГ-ның III- ші сатысы Стенокардия,миокард инфаркты, жүрек жеткіліксіздігі Энцепалопатия, инсульт Тор қабыққа қан құйылу, көру нерві емізігінің ісінуі Креатинин деңгейінің 176,8мкмольден артық болуы,биіктеуі, бүйрек жеткіліксіздігі Ажырамалы аневризма, тромбоэмболия Аг-ның IV- ші сатысы Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі
Бас ауруы Бас айналу Жүрек тұсындағы ауырсыну Көрудің нашарлауы Бастағы шуылдар Жалпы әлсіздік Тез шаршағыштық Еңбекке қабілетінің төмендеуі Типтік” бас ауру Ликворлық бас ауру Ишемиялық бас ауру Бұлшықеттік бас ауру Бас ауруы
1.АҚ қысымды қайталап өлшеу 2.Анамнез жинау 3.Физикалық зерттеу 4. Лабораторлы-аспаптық зерттеу Анамнез жинау Шағымдары: б ас айналу,бас ауру,көрудің бұзылуы,полиурия, никтурия,гематурия әлсіздік,шаршағыштық,жүрек тұсындағы ауырсыну, жүрек қағу еңбекке қабілетінің төмендеуі, есте сақтаудың төмендеуі Жанұялық: жақын туыстарында АГ және ЖИА барын анықтау Зиянды әдеттері : темекі шегу, ішімдік қолдану, гиподинамия, жұмыс істеу сипаты Науқастың психоэмоцианальдық ерекшелігі Гипотензивті терапияның эффектісі
Қарау Пальпация Перкуссия Аусультация Қимылдың, сезімталдықтың бұзылысы,көз түбі өзгерістер,жалпы ісіну Жүрек шекарасының кеңеюі,жүрек түрткісінің күшеюі Өкпеде ылғалды сырылдар I тонның әлсіреуі кейде патологиялық III тонның естілуі, жүрек ұшында систолалық шу және аорта үстінде II тон акценті естілед
Жалпы қан анализі Жалпы зәр анализі Қаннық биохимиялық анализі ЭКГ ЭхоГк Қосымша зерттеу әдістері Кеуде клеткасының рентгенографиясы УДЗ МРТ АҚ сөткелік мониторингі
Диета №10 Темекіден бас тарту Ішімдікті қолданбау Физикалық белсенділікті күшейту Салауатты өмір салтын қалыптастыру Психоэмоцианальдық стресстерді азайту b -адреноблокаторлар Кальций антагонистері АПФ ингибитрлері Ангиотензин II рецепторының антагонистері Диуретиктер Альфа-адреноблокаторлар Имидазолин рецепторларының антагонистері Медикаментті емес Медикаментті
Гипертониялық криз деп -АҚ дереу көтерілуімен, өмірлік маңызды ағзалардың қызметі бұзылуымен және нейровегетативті өзгерістермен көрінетін жағдайды атайды. Криз ауырлығы АҚ көтерілу жылдамдығы және күтпеген жерден пайда болуымен сипатталады. Гипертониялық криз
Бірінші типті гипертониялық криз нейровегетативті көріні стерімен сипатталады. Криз ұзақтығы бірнеше минуттан, бірнеше минутқа дейін созылуы мүмкін. Науқаста бет гиперемиясы, теріде қызыл дақтар, терлегіштік байқалады. Сырттай науқастар қозғыш, мазасыз, бас ауруына, дене қызуына, дененің барлық аумағындағы дерілдер, көз алдындағы барлық заттарға шағымданады. Біріншілік типті ккөбінесе систолиялық қан қысымы көтеріліп, гиперкинетикалық қан айналым түрі байқалады. Екіншілік гипертениялық криз бірнеше сағаттан бастап, бірнеше күнге дейін созылуы мүмкін. Науқастар әлсіз, тежелген (вялый). Бас ауруына, бас айналуына, әлсіздікке шағымданады Ауыр түрде гипертониялық энцефалопатия дамиды. Гипертониялық энцефалопатияда бастың қатты ауруы, көрудің бұзылуы соқырлыққа дейін жетуі мүмкін, лоқсу, құсу, естің бұзылуы комаға дейін жетуі мүмкін
1. Жүрек тарапынан : - миокардтың жіті инфаркті немесе стенокардия дестабилизациясы ; - жіті солқарыншалық жеткіліксіздік. 2. Аортаның жіті қатпарлануы. 3. Ми тарапынан : - жіті гипертензиялық энцефалопатия; - инсульт ; - транзиторлы ишемиялық атака. 4. Бүйрек тарапынан : - жіті бүйректік жеткіліксіздік. 5. Көздің торқабығы жағынан: - көздің торқабығына қан құйылумен болатын жіті ретинопатия.
Гипертониялық криз емі
Нитропруссид натрий барлық ауыр гипертониялық криздерде қолданылады. Бұл препарат ерекшелігі АҚ ине ұшында ұстауға мүмкіндік береді, яғни нитропруссид натрий инфузиясын тоқтатқанан кейін дереу 5 мин. ішінде оның әсері жойылады. Сонымен қатар вена ішіне нитроглицерин инфузиясын қолдануға болады. Препараттар
Лабеталол (в/ і 20 мг, кейін 20-80 мг әрбір 10 мин сайын эфектіге дейін ), эсмолол ( селективті ультрақысқа әсерлі бета-блокатор, бастапқы доза 500 мкг/кг -1 мин ішінде, кейін 50-300 мкг/кг/ мин Асқынбаған ( ургентті ) гипертензиті жағдайларда АҚ бірден төмендету қауіпті болып келуі мүмкін. Себебі перфузия көлемі критикалық деңгейге жетіп, инсульт даму қауіпті жоғарылай түседі. Сондықтан АҚ баяу, бірнеше сағат ішінде төмендету ұсынылады. Ауыр криз кезінде де ішке және сублингальді ( тіл астына ) қолданылатын препараттар нәтижелі болып табылады. Жиі нифедипин ( коринфар ) немесе клофелин қолданылады.
Гипертониялық кризде жедел жәрдем көрсетуге қолданатын дәрі. Магний сульфат Rp. Sol. Magnesii sulfatis 25% 10 ml D.t.d.№10 in amp S. Гипертонтиялық кризде 5 мл физиологиялық ертіндінің 5мл ертіндісімен көк тамырға егуге
Жіті гломерулонефритпен асқынған гипертензиялық криз: 1. Нифедипин 10-40 мг ішкізуге. 2. Фуросемид 80-100 мг. Негізгі д ə рі-д ə рмектер тізімі : 1. * Нифедипин 10 мг, табл. 2. * Эналаприл 1,25 мг 1 мл, амп. 3. * Варфарин 2,5 мг, табл. 4. *Натрий хлориді 0,9% - 400,0 мл, фл. 5. *Морфин 1% - 1,0 мл, амп. 6. Каптоприл 12,5 мг, табл. 7. * Пропранол 0,1% - 10 мл, амп. 8. *Нитроглицерин 0,0005 г, табл. 9. *Нитроглицерин 0,1% 10 мл, амп. 10. * Фуросемид 40 мг, амп. 11. * Верапамил гидрохлориді 80 мг – 2,0 мл, амп. 12. * Диазепам 10 мг 2,0 мл, амп. 13. *Магний сульфаты 25% 5,0 мл, амп. 14. * Винкамин 30 мг, капс.
Гипертония тұңғыш білінгенде артерия және басқа органдар құрылысында ешбір органикалық ( анатомиялык ) өзгеріс сезілмейді. Сонымен гипертонияны алғашқы сатысында қолға алса, адам сөзсіз жазылады. Егер ауру кезінде емделмесе, қан қысымының ауруы өрши береді. Асқынған гипертония ауруын жазу қиын. Ол тіпті адамды қазаға да ұшыратады. Әрине, бұл арада да « аурып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде » дегіміз келеді. Гипертониядан алдын ала сақтану үшін әрбір азамат еңбек, тұрмыс және тынығу тәртібін дұрыс ұйымдастыра білгені жөн. Тамақ сапалы болсын. Белгілі бір тәртіппен күніге 3—4 рет тамақтану керек. Бірақ майлы және холестерині көп асқа үйір болмау керек. Сол секілді сұйық және тұзды асты көп ішіп-жеу де зиянды. Қандай тамақ болса да ішті кернеп, тоя ішіп-жеу жүрекке зиян. Асты аздап, жиі-жиі ішіп тұрған пайдалы. ҚОРЫТЫНДЫ
А.Н.Окороков,Диагностика болезней внутренних органов, Москва, мед. Литература 2008, том 7 А.И.Мартынов,Н.А.Мухин,В.С.Моисеев,Внутренние болезни. Москва Гэотар- Мед 2004 том Кушакоовский М.С. Гипертоническая болезньи вторичные артериальные гипертензий. М.Медицина 1992 г. Окроков «Сердечно-сосудистое болезни» www.pub.med.com www.topreferat.ru
