Тақырыбы :
- заттарды жасуша ішіне және сыртына тасымалдау,ферменттік реакцияны өткізу,жүйке жүйесінің импульстерін беру сияқты процестерге жауап беретін активті жүйе …
Алғашқы рет тірі ұлпалардағы заттардың тасымалдауын ұйымдастыратын сумен толтырылған саңылаулар туралы гипотезаны 1842 ж. Э.В. Брюкке ұсынған. Бірақ, тек бір ғасыр өткенде бұл гипотеза дәлелденген концепцияға айналған. Қазіргі концепция бойынша мембраналық канал – мембраның бимолекулярлы каркасына еңген, оны тігіп өтетін және заттардың электрохимиялық градиент бойынша тасымалдауын қамтамасыз ететін ақуыздардан туратын комплекс. -
Иондық каналдар – бұл жасуша мембранасына иондарды өткізуін қамтамасыз етеді.Ал бұл процесс иондардың қозуы мен жасушаішілік регуляцияның арқасында жүзеге асады. Na+, K+, Са2+, С l- иондары жасуша ішіне еніп, арнайы сұйықтықпен толтырылған каналдар арқылы сыртқа шығады.Каналдардың өлшемі кішкентай ғана ( диаметрі 0,5-0,7 нм). Бұл өлшем каналдардың жасуша мембранасының аз ғана бөлігін алып тұрғанын дәлелдейді.
Иондық канал сыртқы стимулдарға ион үшін мембраналық өтімділіктің өзгеруімен жауап береді. Ондай каналдар жұмыс істеу үшін келесі шарттар орындалу керек : 1. Сыртқы сигнал каналдың ашық және жабық қалпын жылдам ауыстыру керек. 2. Мембраналалық потенциалдың жаңа стационарлы мәні тез орнатылу керек. 3. Функционалды қалып өзгерген кездегі жылдамдықтың және оның өзгеруінің ролі аса маңызды. Ағынның жылдамдығы каналды тасымалдаушыдан ерекшелейтін маңызды сипаттамасы болып табылады. Ашық каналдардың үлесі аз болса да, олар мембрананың электір қасиеттеріне күшті әсер тигізеді.
Биологиялық мембрананың липидті биқабатының ішкі аймағы гидрофобты, сондықтан ол көптеген полярлы молекулалар үшін өтімділігі төмен бөгет болып табылады. Бұл қасиеттің арқасында клетканың құрамының тұрақтылығы қамтамасыз етіледі. Жасушада ағатын бірқатар процесстер (АТФ синтезі, қозу, иондық және су құрамын сақтау ) заттың мембрана арқылы тасымалдауымен байланысты. Нейтралды молекулалар мен иондардың тасымалдауының екі типі болады – белсенді және пассивті.
Ион Концентрация- внутри клетки ( ммоль /л Н 2 О) снаружи клетки Разновесный потенциал ( мв ) Na + 15,0 150,0 +60 К + 150,0 5,5 -90 С l - 9,0 125,0 -70
