Орындаған : Тобы : Тексерген :
1.Ішінара бақылау туралы түсінік; 2.Ішінара бақылауды іріктеудің әдістері мен тәсілдері;
Ішінара бақылау әдістері – бұл жалпы жиынтық бірліктерінен кездейсоқ немесе белгілі бір тәртіппен ғылыми негізде алдын ала іріктеліп алынған бөліктерін зерттейтін математикалық статистиканың әдістері. Ішінара бақылау деп – жиынтықтың кездейсоқ алынған бөлігін зерттеуді айтады. Ішінара бақылау жартылай бақылауға жатады. Ішінара бақылау туралы түсінік;
Ішінара бақылау экономиканың барлық салаларында қолданылады. Жаппай бақылаумен салыстырғанда ішінара бақылаудың өзіне тән мынадай артықшылықтары болады : Бақылаудың нәтижесі жедел алынады ; Жұмыс күші, материалдық және қаржы ресурстары үнемделеді; Жіберілген қате бойынша аз болады ; Қорытынды көрсеткіштер дәл болады. Ішінара бақылау туралы түсінік;
Ішінара бақылауды жүргізгенде екі жиынтық қарастырылады: негізгі және ішінара. Осы жиынтықтардың көрсеткіштері былай белгіленеді: Ішінара бақылау туралы түсінік; Негізгі жиынтық Ішінара шиынтық Орташа шама X x Қатысты шама P w Саны N n
Ішінара бақылау туралы түсінік;
Егістік жер көлемін орташа түсімділігі бойынша топтау: Мысалы : Егістік жер көлемін орташа түсімділігі бойынша топтау, ц /га ( х ) Жер бөліктері Барлығы ( f) Оның ішінде іріктеуге алынғаны ( f i ) 14 60 8 15 150 15 16 90 17 Барлығы: 300 30
Әр түрлі түсімділікті зерттеу үшін 300 га жер көлемінің 10% немесе 30 га ішінара іріктеліп алынған. Осы мәліметтер бойынша жалпы жиынтық және ішінара бақылауға алынған жер көлемі бойынша орташа түсімділікті, шашырандылықты және 15ц және одан жоғары түсім беретін жер көлемінің үлесін есептеу керек. Бұл көрсеткіштер мына формулалармен анықталады. Жалпы жиынтықтың орташа түсімділігі ( жалпы орташа ) 2. Ішінара жиынтықтың орташа түсімділігі ( ішінара орташа ) 3. Жалпы жиынтықтың шашырандылығы ( жалпы шашыранды ) 4. Ішінара жиынтықтың шашырандылығы ( ішінара шашыранды )
5. Жалпы жиынтық бойынша 15 ц және одан жоғары түсім беретін жер көлемінің үлесі. 6. Ішінара бақылау бойынша 15 ц және одан жоғары түсім беретін жер көлемінің үлесі. Яғни жалпы жиынтық пен ішінара бақылауға алынған бірліктердің есптелген көрсеткіштерін бір бірімен салыстырғанда бұл екуінің арасындағы айырмашылық өте аз екендігі байқалады. Демек, ішінара бақылау дұрыс жүргізілген.
Негізгі жиынтықтан бірліктерді іріктеп алудың мынадай әдістерін бөліп қарастырады: Жекелеген іріктеу – әрбір бірлік бірінен соң бірі жеке іріктеліп алынады; Топталған іріктеу – зерттеуге алынған топтың барлық бірліктері толығымен тексеріледі; Құрама іріктеу – жекелеген және топталған әдістердің құрамы бірге алынады.
