ж әне күкірт ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Оттек және күкірт VIA топшасындағы элементтер Бұл топтың элементтерінің жалпы аты - ХАЛЬКОГЕНдер, мағынасы « кен тудырушы » ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Электрондық конфигурациясы : Оттектің тотығу дәрежесі : -2, 0, +2 Оттектің валенттілігі екіге тең (3 және 4 болуы да мүмкін ) ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Оттек элементінің екі аллотропты түрөзгерістері бар: оттек О 2 озон О 3 ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
зат Қ.ж. агрегаттық күйі түсі иісі t 0 балқу 0 C t 0 қайнау 0 C оттек O 2 Газ Түссіз, сұйық күйінде көкшіл иіссіз -218,2 -182,8 Озон O 3 Газ көк Ерекше жағымды иісі бар -251 -112 ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Озон оттекпен салыстырғанда химиялық белсенді : Озонның белсенділігі оның ыдырауы кезінде түзілетін атомдық оттекпен байланысты. Атомдық оттек көптеген заттармен өте белсенді реакцияға түседі. O 3 => O 2 +O Мысалы, озон күміспен өте оңай реакцияға түседі, ал оттек күміспен қыздырған жағдайда да реакцияға түспейді : бірақ озон да оттек те активті металдармен реакцияға түседі. ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Озонды алу Бұл реакция жылуды сіңіру арқылы жүреді. Сондықтан озон найзағай кезінде түзіліп жатады. Ал кері реакция қалыпты жағдай кезінде орын алады, себебі озон тұрақсыз зат. Табиғаттағы озонның ыдырап кетуі атмосфераға жіберілетін түрлі газдардың әсерінен орын алады. Осындай себептерден озон қабаты бұзылып отырады. ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Оттек ( O 2 ) зертханада калий перманганатын ыдырату арқылы алады KMnO 4 (марганцовка). 2 KMnO 4 = K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2 ↑ ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Сонымен қатар басқа да тұздарды қыздырып ыдырату арқылы 2 KNO 3 => 2KNO 2 +O 2 2 KClO 3 => 2KCl+ 3 O 2 Ал өндірісте оттекті сұйық ауадан алады ( ауаны t o -283 C o – ға дейін суыту арқылы ) немесе судың лектролизі кезінде 2 H 2 O= 2H 2 +O 2 Ал табиғатта оттек фотосинтез процесі кезінде түзіледі 6 CO 2 +6H 2 O=> C 6 H 12 O 6 +6O 2 ↑ ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Кислород непосредственно реагирует со всеми простыми веществами, кроме золота, платины и галогенов. В кислороде могут гореть даже те вещества, которые не горят на воздухе. 3Fe+2O 2 = Fe 3 O 4 ( железная окалина) ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Горение магния 2 Mg + O 2 = 2 MgO ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Горение серы в кислороде S + O 2 = SO 2 ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Көміртектің оттекте жануы С+О 2 = СО 2 фосфордың оттекте жануы 4 P + 5 O 2 = 2 P 2 O 5 ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Оттектің айналымы
Химия өнеркәсіптерінде Қопарылғыш қоспалар жасауда Металл дәнекерлеу және металды кесу кезінде Ғарыш саласында (ракета отыны ) Металлургия саласында Медицинада ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
1 s 2 2 p 2 2 p 6 3 s 2 3 p 4 Тотығу дәрежесі Валенттілік +2, - 2 II +4 IV + 6 VI ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
1) ромбалық ( a - күкірт) - S 8 t ° балқу. = 113 ° C ; r = 2,07 г/см 3 Салыстырмалы түрде тұрақты түрөзгерісі 2) моноклинді ( b – күкірт ) – қара-сары инелер t ° балқу. = 119 ° C ; r = 1,96 г/см 3 Устойчивая при температуре более 96 ° С жоғары температурада тұрақты, ал қалыпты жағдайда ромбалық түрге ауысады. 3) пластикалық – қоңыр резеңке тәріздес масса Тұрақсыз, қату кезінде ромбалық түрге ауысады ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
1. Өндірісте су буымен балқыту арқылы 2. күкіт сутектің толық емес тотығуы (оттек жеткіліксіз болғанда ). 2H 2 S + O 2 => 2S + 2H 2 O 3. Вакенродер реакциясы 2H 2 S + SO 2 => 3S + 2H 2 O ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
( S 0 + 2ē => S -2 ) 1) Күкірт сілтілік металдармен қыздырмай ақ әрекеттеседі : 2 Na + S => Na 2 S қалған металдармен ( Au, Pt басқа ) - t° қыздырғанда : 2Al + 3S = t° => Al 2 S 3 Zn + S = t° => ZnS 2) кейбір бейметалдармен күкірт бинарлық қосылыстар түзеді : H 2 + S => H 2 S 2P + 3S => P 2 S 3 C + 2 S => CS 2 ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
( S 0 - 2ē => S +2 ; S 0 - 4ē => S +4 ; S 0 - 6ē => S +6 ) 3) оттекпен : S + O 2 =t°=> S +4 O 2 2S + 3O 2 = t°pt => 2S +6 O 3 4) галогендермен ( йодтан басқа ): S + Cl 2 => S +2 Cl 2 5) қышқылдармен : S + 2H 2 SO 4 ( конц ) => 3S +4 O 2 + 2H 2 O S + 6HNO 3 ( конц ) => H 2 S +6 O 4 + 6NO 2 + 2H 2 O ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
6) 3 S 0 + 6 KOH => K 2 S +4 O 3 + 2 K 2 S -2 + 3 H 2 O 7) күкірт концентрленген натрий сульфитінде ериді : S 0 + Na 2 S +4 O 3 => Na 2 S 2 O 3 Натрийдің т иосульфат ы ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
Каучоктың вулканизациясы Эбонитті алу Оқдәрі және оттық жасау кезінде Ауыл шаруышылығындағы зиянкестермен күресте Медициналық мақсатта ( түрлі тері аурулары кезінде қолданылатын жақпалар ) Күкірт қышқылын алу үшін ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
ВАСИЛИЙ КАДЕВИЧ 2008г.
