Орындаған : Орынов.M Тексерген : бақытжанқызы І Т обы : Эир 9 / 18 - 01
. Кіріспе . Негізгі бөлім 2. 1 Электрмен жабдықтауда қолданылатын күштік трансформаторлар 2. 2 Үш фазалы трансформатордыц орамаларын жалғау сұлбалары және жалғану тобы туралы түсінік . Қорытынды . Пайдаланған Әдебиеттер Жоспар
Трансформатор ( лат. transformo – түрлендіремін ) – кернеулі айнымалы токты жиілігін өзгертпей басқа кернеулі айнымалы токқа түрлендіретін статикалық электрмагниттік құрылғы. Трансформатордың жұмыс істеу принципі электро-магниттік индукция құбылысына және параметрлік эффектіге негізделген. Негізгі элементтері магнитөткізгіш және онда орналасқан бірінші реттік орамалар (БРО) мен бір немесе бірнеше екінші реттік орамалардан (ЕРО) тұрады. Трансформатордың барлық орамалары бір-бірімен индуктивті түрде, ортақ магнит өрісімен байланысқан. Бірқатар Трансформаторларда екінші реттік орама қызметін бірінші реттік ораманың бір бөлігі атқарады мұндай,Трансформаторларды автотрансформаторлар деп атайды. Бірінші реттік орамаларның шықпаларын (Трансформатордың кірісі ) айнымалы кернеу көзіне, ал Екінші реттік орамаларның шықпаларын жүктемеге қосады. Бірінші реттік орамалардағы айнымалы ток магнитөткізгіште айнымалы магнит ағынын, ал Екінші реттік орамалардағы өзара индукция электр қозғаушы күш (ЭҚК) тудырады. Бірінші және екінші реттік орамалардағы кернеулердің қатынасы олардағы орамдар санының қатынасына тең болады. Түрлендіретін ток түріне қарай 1 фазалы және 3 фазалы Трансформаторлар болады. Атқаратын қызметіне қарай олар күштік немесе қоректендіру Трансформаторлары ( электр энергиясын таратуға арналған ), жоғары кернеулі сынақ. 2. 1 Электрмен жабдықтауда қолданылатын күштік трансформаторлар
Трансформаторлары, ток немесе кернеу импульстерін түрлендіру үшін қолданылатын импульстік Трансформаторлар, үлкен токтар мен кернеулерді өлшеуге арналған өлшеуіштік Трансформаторлары, жоғары жиілікті кернеулерді түрлендіруге арналған радиожиілікті Трансформаторлар және радиоэлектрондық құрылғылардың қоректендіруші блоктарында қолданылатын радиотрансформаторларға, т.б. бөлінеді.Импульстік Трансформаторлар мен қоректендіру Трансформаторлары бірнеше Гц-тен 2 МГц-ке дейінгі жиілікте, радиожиілікті Трансформаторлар 500 МГц-ке дейінгі жиілікте жұмыс істейді. Трансформаторлардың магнитөткізгіштігі магниттік өтімділігі жоғары материалдардан ( мысалы, электртех. болат таспаларынан, магнитодиэлектриктер мен фериттерден ) жасалады. Электрмен жабдықтау жүйелерінде, негізінен майлы Трансформаторлар қолданылады. Күштік Трансформаторлар Қазақстанда Кентау трансформатор зауытында шығарылған. Қазіргі кезде электр -механикалық жабдықтар осы зауыттың негізінде құрылған Трансформатор ААҚ-да шығарылады. Трансформатор — айнымалы токтың кернеуін жоғарылатуға немесе төмендетуге арналған электр приборы. Үй жағдайында, трансформаторды пайдаланып, электр приборын кернеуі 127 В желілен кернеуі 220 В желіге және керісінше қосуға болады. Егер трансформатор жоғары кернеулі желіге ауыстырылып қосылса, онда оны кернеуі 220 В желіге қосуға болмайды. Өйткені одан алынатын жоғары кернеу (380 В-тан астам ) транформаторлық және ол арқылы қосылған электр приборларының бұзылуына әкеліп соқтыруы мүмкін. Трансформатор таңдаған кезде оның қуаты электр приборларын бір мезгілде қоректендіруге арналған құрал-жабдықтардың жалпы қуатынан кем болмауын есте сақтаған жөн.
Үш фазалы трансформаторлар. Үш фазалы трансформа-торлар фазалық күрлымы жағынан екі немесе үш орамалы болады да, оларға екі немесе үш орамалы дейді. Үш фазалы трансформаторлардың магнит өткізгіштігішінің күрылыс ерекшеліктері. Үш фазалы кернеуді (ЭҚК)транс- формациялау үшін үшфазалы трансформатор қолданылады. Ең көп тарағандары өзекшелері бір жазықтықта орналаскан үш фазалы үш өзекшелі трансформаторлар. Мүндай трансформаторлардың сипаттамалық ерекшелігі онын магнит жүйесінің симметриялы болмауы, ортадағы магнит өткіз-гіштің өзекшесі шеткілерінікінен қыска. Бүл ең бастысы бос жүріс кезінде білінеді. Кіші қуатты трансформаторлар үшін симметриясыздык 50% жетуі мүмкін І Ахх =І Схх = (1,2... 1,5). Мүндай жағдайда бос жүріс тоғы үш фазаның тоқтарының орташа арифметикалық мәніне теңеп алынады. Аталып өткендегідей бос жүріс тоғы (0,02...0,1) І н болғандықтан қуаттылыгы шағынтрансформаторлар үшінтоқтардың симметриясыздығы екінші ораманың магнит ағынының магнитсіздену факторлары есебінен аз жүктеме кезінде де әсер етпейді. Фаза тоқтарының жүктелудегі симметриясыздығынан туған табиғи немесе жасанды симметриясыздық, ЭТН курсынан белгілі болғандай, трансформатордың құрлыс бөлігінде, бактың қабырғасына және тартпа болттар арқылы еріксіз тұйыкталуынан магнит ағыньшың үшінші гармоникалық қүраушысы пайда болады. 2. 2 Үш фазалы трансформатордыц орамаларын жалғау сұлбалары және жалғану тобы туралы түсінік
Үш фазалы ток, ( Электртехника ) үш фазалы жүйе — жиілігі мен амплитудасы бірдей, ал фаза жағынан периодтың 1/3 бөлігіне ығысқан гармониялық үш ток жүйесі. Үш фазалы ток жүйесін 1888 ж. М.О. Доливо-Добровольский ашқан. Үш фазалы ток энергиясы үш кейде төрт өткізгіш сым арқылы беріледі. Үш фазалы токтың генераторымен тұтынушыларды өзара жалғастырудың 2 тәсілі бар: үшбұрыш немесе жұлдызша тәсілмен қосу. Үш фазалы токты жұлдызша тәсілімен қосу кезіндегі жеке фазалардағы кернеу ауытқуын шектеу мақсатында тұтынушы мен генератордың бейтарап нүктелерін өзара жалғастырушы сым нөлдік сым деп аталады. Электр энергиясын алыс қашықтыққа тасымалдауға үш фазалы токты пайдалану экономикалық жағынан тиімді. Үш фазалы ток көмегімен айнымалы магнит өрісін алу сенімді әрі қарапайым асинхронды қозғалтқыштарды пайдалануға мүмкіндік береді. Қорытынды
https ://kk.wikipedia.org/wiki/ Үш_фазалы_ток https:// helpiks.org/8-51500.html Пайдаланған Әдебиеттер
