( б.з.б 2800 жыл – б.з.б 900 жыл )
Қола дәуірінің негізгі кезеңдері : б.з.б. ХҮІІІ – ХҮІ ғғ. – ерте қола дәуірі б.з.б. ХҮ – ХІІ ғғ. орта қола дәуірі б.з.б. ХІІ – ҮІІІ ғғ. кейінгі қола дәуірі
Қола дәуірі Андронов мәдениеті Сібір, Жайық өңірі, Қазақстан, Орта Азия Зерттелуі А.Я.Тугаринов М.П.Грязнов Теплухов К.В. Сальников Беғазы – Дәндібай мәдениеті Орталық Қазақстан Зерттелуі Ә.Х.Марғұлан
Б.з.б. 2 мыңжылдықтың алғашқы ширегі бітер кезде Волга мен Алтай арасында мал шаруашылығымен айналасқан адамдар қола жасауды меңгерді.
Оңтүстік Сібірдегі Ачинск қаласы маңындағы Андроново селосынан қола дәуірі ескерткіштері алғаш рет табылды. Оны 1913 ж. Б.Г. Андрианов ашты. Ғылымда шартты түрде Қазақстан жеріндегі қола дәуірі ескерткіштерін Андронов ескерткіштері деп атайды. Бұл атауды ғылыми айналымға 1927 жылы С. А. Теплоухов енгізген
