Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы Қазақ тілі мен латын тілі кафедрасы Орындаған: Сырлыбекова А.Ж. Тобы: 207 ФК Қабылдаған: Тукибаев О.С.
І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім Гормондық препараттар атауы және мағынасы ІІІ. Қорытынды І V. Пайдаланылған әдебиеттер
Гормондар дегеніміз – ішкі секреция бездерінде түзілетін және қанға, лимфаға немесе ішкі ағыс жолдары арқылы тиісті организм қуысына бөлінетін заттар. Гормондық заттардың организмге жетіспеушілігі көптеген жүйелер мен мүшелер қызметінің бұзылуына, ауыр науқастарға соқтырады. Мысалы: қалқанша без қызметінің төмендеуі тері асты клетчаткасының ісінуіне, терінің қабынуына, орталық жүйке жүйесінің қызметінің төменділігінің әлсіреуіне әкеп соқтырады.
Гормондық заттардың организмде жетіспеушілігі әр түрлі себепті болуы мүмкін, сондықтан да кез-келген жағдайда жетіспеушіліктің негізгі себебі анықталынуы тиіс. Гормондық препараттардың фармакодинамикасындағы өзіне тән қасиеттеріне байланысты олар көбінесе мынадай жағдайларда пайдалынылады: организмдегі жетіспейтін витаминдердің орнын толтыру үшін, ал гормондар шамадан тыс көп мөлшерде болған жағдайларда әдетте гормондарға қарсы әсер етуші фармакологиялық заттар немесе гормондық бездер қызметін шектеуші заттар пайдаланылады (антигормондар ).
Қалқанша безі ( glandula thyr (e) oidea ) гормондарының препараттары – Thyreoidinum – тиреоидин Қалқанша маңы безі ( glandula parathyr (e) oidea ) гормондарының препараттары – Parathyreoidinum – паратиреоидин Сауда белгілерінде кездесетін – thyr -(- tyr -,- tir -) бөлшектері осы бездердің ауруларын емдеуде (қалыпты ететін немесе қызметін тоқтататын) қолданылатын препараттарды көрсетеді.
Гипофиздің гормональды препараты ( hypophysis – нижний мозговой придаток) Pituitrinum – питуитрин ( glandula pituitaria – синоним hypophysis )
Мүшеге немесе қызметіне қатысты қалыптастыратын гормональды препарат атауы: Adrenocorticotropinum – адренокортикотропин – адренокортикотропты гормонның тауарлық атауы ( hormonum adrenocorticotropum ); Gonadotropinum – гонадотропин – ( гонадо – жыныстық безі + грек. tropos – бағытталған)
Somatotropinum – соматотропин ( грек. soma – дене + tropos – бағытталған) – соматотропты гормонның жетіспеушілігі жағдайында қолданылады (өсу гормоны); Oxytocinum – окситоцин – босандыруды шақыратын немесе қалыптастыратын гормональды препарат атауы ( oxy – тез, + tokos – босану )
Жиілік бөлшек: - test-; - andr -; - vir - Мағынасы: андрогендік: ер жынысты гормондар препараттарының атауы Мысалы: Test osteronum, Test o vir on, Andr otin, Test obolin
Жиілік бөлшек: - oestr – Мағынасы: эсторгендік: әйел жынысты гормондар препараттарының атауы Мысалы: Syn oestr olum, Oct oestr olum
Қорыта келгенде, гормондық мағынасы бар жиілік бөлшектер ағза мүшесінің бөлетін гормон атауына байланысты қалыптасқан. Олар препараттар атауының маңызды бөлшегі болып табылады. Мысалы, - cort - бөлшегі бүйрек үсті безі препараттары атауында кездеседі.
М.Н.Чернявский, «Латинский язык и основы фармацевтической терминологии», 1985 www.studipedia.ru www.google.ru
