Орында ған: Қаныбек Айдос
Идеология – ілім, қоғамдық сана.Таптың, әлеуметтік топтардың мүддесін білдіретін, қоғамдық сана, философиялық, моральдық, эстетикалық және діни көзқарастар мен теориялардың жиынтығы
Идеологияның негізгі екі бағыты бар: Оңшылдар Солшылдар
Саяси идеологияның тұңғыш түрлерінің біріне либерализм, латын тіліннен еркін деген мағына береді. Либералдық идеологияның негізгі принципі – адамның еркіндігі, тұлғаның табиғи құқықтары мен бостандықтарының қасиеттілігі мен ажырамастығы, олардың қоғам ж/е мемлекет мүдделерінен жоғары тұруы.
Консервативтік ( латын -ң - қорғаушы ) идеология Ұлы француз революциясының саяси идеялары мен оқиғаларына жауап ретінде дүниеге келді. Консерваторлар монархияны қалпына келтіруге ж/е феодалдық-арестократиялық құрылыстың дәстүрлі құндылықтарын қайта түлетуге тырысты. Жаңарған консерватизм либералдық ж/е социалистік сипаттағы бірқатар адамгершілік түсініктерді біріктіріп, қабыл алды.
Коммунистік ( латын - жалпы ) идеялар ХІХ ғасырдың орта кезінде дүниеге келген. Негізін салғандар Карл Маркс пен Ф.Энгельс Олар жан-жақты дамыған, еркін адамды қалыптастырғылары келді. Ол үшін тап күресі жүргізілуі, Жұмысшы табы буржуазияны құртуы керек. Оладың ойынша, социализмді орнататын бірден-бір құрал – социалистік революция. Оны жасай алатын күш – жұмысшы тобы.
Социал-демократия идеологиясы демократиялық социализм идеясын алға тартты. Оның басты құндылықтары – еркіндік, теңдік, әділеттік, ынтымақтастық. Бұл құндылықтарды экономикалық, саяси, рухани -демократия арқылы ған жүзеге асыруға болады. Ол аралас экономиканы, мемлекеттік әлеуметтік-реттеу ролін, саяси өмірді демократиялық түрде ұйымдастыру талап етеді Халықаралық социал - демократтардың белгісі
Ұлттық идеология — күш пен қаталдыққа табынудан — пікір алысу мен келісімге табынуға дейінгі бағыт. Қазақстандағы ұлттық идеологияның негізгі мәселесі бұл – тіл. Бауыржан Момышұлының «Тіл дегеніміз – қай халықтың болмасын кешегі, бүгінгі ғана тағдыры емес, бүрсігүнгі де тағдыры», яғни тіл – біріктіруші, халықтың арасындағы ең негізгі байланыс болып табылады.
Қазақстан көпұлтты мемлекет болғандықтан жалпы ұлттық саясат жүргізуде. Яғни Қазақстанда тұратын барлық халықтардың бірлігін сақтау сияқты саясаттар жүргізу болып табылады.
Біз үнемі « мемлекеттік идеология жоқ, мемлекеттік идеологияны жасау керек » деп айтып келеміз. Ал, шын мәнінде, мемлекеттік идеология дегеніміз — Конституция. Конституцияның әрбір бабының астарында осы мемлекеттің идеологиясы жатыр, бірақ ешбір мемлекет Конституциясын мемлекеттік идеология деп айтпайды. Бірақ ішкі саясат та, сыртқы саясат та, әлеуметтік саясат та, тәжірибе жұмысы да Конституциядан шығады. Сондықтан, Конституция — Ата Заң, Заңның Заңы, мемлекеттің идеологиясы. Мемлекеттік идеология - ұлт субъектісі болып табылатын мемлекеттің идеялық көзқарастарының жүйеленген жиынтығы.
Түптеп келгенде, жалпыұлттық идеология мен ұлттық идеология бірдей мәселе. Ұлттық идеология дегеніміз - мемлекеттік идеология. Сондықтан ұлттық идеология барша Қазақстанның идеологиясы болуы керек. Бұл жерде басқа идеологияға орын жоқ. Егер де біздің мемлекетіміз айқын, нақты саясат жүргізсе, әрі Ата заңда мемлекеттік тілді әрбір Қазақстан азаматы біліп, игеруге тиіс деген талап қабылданса, онда ел азаматтарының бәрі де қазақ тілін үйренуге міндетті болады. Ал ел азаматтары қазақ тілін үйренгеннен кейін оның ұлты орыс па, ұйғыр ма, оның мемлекет үшін соншалықты мәні болмайды. Әрбір адам мемлекеттің рухани символы - мемлекеттік тілді біліп, мемлекеттік патриотизмге бөленіп, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуі керек. Яғни мемлекеттік идеология арқылы қалған екі идеологияны да қамтимыз. Сондықтан мемлекеттік идеологияны қолға алу қажет.
